Επικουρική Σύνταξη
Η επικουρική σύνταξη έχει χαρακτήρα συμπληρωματικό της κύριας σύνταξης και η επικουρική ασφάλιση είναι υποχρεωτική για το σύνολο των μισθωτών, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπως και για κατηγορίες αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματικών (μηχανικοί, δικηγόροι, βενζινοπώλες, κ.α.), ενώ είναι προαιρετική για τους υπόλοιπους αυτοαπασχολούμενους, ελεύθερους επαγγελματίες (π.χ. ιατροί, καταστηματάρχες, κ.λπ.) και αγρότες. Σκοπός της είναι η ενίσχυση του εισοδήματος των ασφαλισμένων όταν επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος του γήρατος, της αναπηρίας ή του θανάτου (για τους επιζώντες συζύγους και τα τέκνα αυτών).
Α) Παρέχεται από :
- τον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, ο οποίος λειτουργεί από 1/1/2015 με βάση το σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης (efka.gov.gr),
- το Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ), το οποίο λειτουργεί βάσει του κεφαλαιοποιητικού συστήματος καθορισμένων εισφορών (ν. 4826/2021) (teka.gov.gr),
- και τους λοιπούς εκτός e-ΕΦΚΑ επικουρικούς φορείς ασφάλισης (π. χ. ΕΔΟΕΑΠ, ΤΑΠΙΛΤ-ΑΤ, ΣΟΕΛ, κ.λ.π.).
Β) Το ΜΤΠΥ χορηγεί μέρισμα (άρθρο 2 του π. δ/τος 422/1981) κατ’ αναλογία του ποσού των καταθέσεων του μετόχου (www.mtpy.gr).
Γ) Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης:
1) Οι ασφαλισμένοι του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ από 20-12-2023 και εφεξής (ν.5078/2023) δικαιούνται επικουρικής σύνταξης λόγω γήρατος, εφόσον θεμελιώνουν αντίστοιχο δικαίωμα συνταξιοδότησης στον φορέα κύριας ασφάλισής τους για την αυτή αιτία και έχουν συμπληρώσει 15 έτη ασφάλισης ή τέσσερις χιλιάδες πεντακόσια (4.500) ημέρες ασφάλισης. (άρθρο 96Α του ν. 4387/2016)
Οι ασφαλισμένοι του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) δικαιούνται μηνιαία επικουρική σύνταξη λόγω αναπηρίας, εφόσον έχουν πραγματοποιήσει και στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή τους λόγω αναπηρίας, και για όσο χρονικό διάστημα συνταξιοδοτούνται για την αυτή αιτία από τον Κλάδο Κύριας Ασφάλισης και Λοιπών Παροχών του e-ΕΦΚΑ. (άρθρο 96Α του ν. 4387/2016).
Οι δικαιούχοι κύριας σύνταξης λόγω θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου δικαιούνται μηνιαία επικουρική σύνταξη, λόγω θανάτου, από τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ, εφόσον ο θανών συνταξιούχος ή ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει και στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή του εξ ιδίου δικαιώματος ή ανικανότητας και για όσο χρονικό διάστημα συνταξιοδοτούνται για την αυτή αιτία από τον κλάδο κύριας ασφάλισης και λοιπών παροχών του e-ΕΦΚΑ. (άρθρο 96Α του ν. 4387/2016).
2) Οι ασφαλισμένοι του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.), που έχουν συμπληρώσει χρόνο ασφάλισης σε αυτό τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ετών, δικαιούνται ισόβια μηνιαία επικουρική σύνταξη γήρατος, εφόσον συνταξιοδοτηθούν για την αυτή αιτία από τον φορέα κύριας ασφάλισής τους (άρθρο 52 του ν. 4826/2021).
Οι ασφαλισμένοι του Ταμείου δικαιούνται μηνιαία επικουρική σύνταξη αναπηρίας, εφόσον λαμβάνουν σύνταξη για την αυτήν αιτία από τον φορέα κύριας ασφάλισής τους και για όσο χρόνο διαρκεί η καταβολή αυτής (άρθρο 54 του ν. 4826/2021).
Σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου ή ασφαλισμένου του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.), ο οποίος έχει συμπληρώσει τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση επικουρικής σύνταξης γήρατος ή αναπηρίας του παρόντος, δικαιούνται σύνταξη, τα ίδια πρόσωπα που δικαιούνται κύρια σύνταξη λόγω θανάτου από τον e-ΕΦΚΑ και για όσο χρόνο συνταξιοδοτούνται για την αυτή αιτία από τον φορέα κύριας ασφάλισης (άρθρο 55 του ν. 4826/2021).
3) Η γενική προϋπόθεση απόκτησης μερίσματος από το ΜΤΠΥ είναι η 20ετής συμμετοχή του μετόχου στο Ταμείο, σύμφωνα με το άρθρο 40 του π.δ. 422/1981, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει (www.mtpy.gr).
Για το Μ.Τ.Π.Υ. απαραίτητη προϋπόθεση για την καταβολή μερίσματος είναι η προηγούμενη συνταξιοδότηση του μετόχου από τον φορέα Κύριας ασφάλισης.
Δ) Τρόπος υπολογισμού
1.α) Για τους ασφαλισμένους του e-ΕΦΚΑ μέχρι την 31/12/2013, οι οποίοι καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης, από 01-01-2015 και εφεξής, εφαρμόζεται ένα μικτό σύστημα υπολογισμού (άρθρο 42 του ν.4052/2012, όπως είχε τροποποιηθεί και αντικαταστάθηκε με το άρθρο 96 του ν. 4387/2016 και όπως αντικαταστάθηκε από την έναρξη ισχύος του με το άρθρο 44 του ν. 4670/2020, Υ.Α. 17537/989/06-05-2020) της παροχής, η οποία αποτελείται από δύο τμήματα:
– Το πρώτο τμήμα αφορά το χρόνο ασφάλισης έως τις 31/12/2014 και προκύπτει από τον ακόλουθο τύπο: έτη ασφάλισης Χ 0,45 % Χ συντάξιμες αποδοχές.
– Το δεύτερο τμήμα αφορά στο χρόνο ασφάλισης από 01/01/2015 και εφεξής, και σε αυτό εφαρμόζεται το σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης (NDC), όπως και στους ασφαλισμένους μετά την 01/01/2014.
1.β) Για τους ασφαλισμένους του e-ΕΦΚΑ για πρώτη φορά από την 01/01/2014 εφαρμόζεται το σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης (NDC) και η σύνταξη υπολογίζεται (άρθρο 42 του ν. 4052/2012, όπως είχε τροποποιηθεί και αντικαταστάθηκε με το άρθρο 96 του ν. 4387/2016, όπως αντικαταστάθηκε από την έναρξη ισχύος του με το άρθρο 44 του ν. 4670/2020 και Υ. Α. 17537/989/06-05-2020), με την εφαρμογή της κατάλληλης ράντας επί του συνόλου των εισφορών που έχουν συγκεντρωθεί στην ατομική μερίδα κάθε ασφαλισμένου. Η εφαρμοζόμενη ράντα εξαρτάται από την κατηγορία της σύνταξης (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου) και την ηλικία του δικαιούχου.
2) Για τους ασφαλισμένους στο Τ.ΕΚ.Α., η επικουρική σύνταξη γήρατος υπολογίζεται με βάση τις τεχνικές παραμέτρους που ισχύουν κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης στο Ταμείο ή κατά τη συμπλήρωση του γενικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, κατά περίπτωση. Το ύψος της μηνιαίας επικουρικής σύνταξης γήρατος των ασφαλισμένων που πληρούν τις προϋποθέσεις, υπολογίζεται με βάση το υπόλοιπο του ατομικού λογαριασμού κάθε ασφαλισμένου κατά την κατάργησή του, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 46 του ν. 4826/2021, λαμβανομένου υπόψη ιδίως του πίνακα θνησιμότητας που στηρίζεται σε εγκεκριμένους αναλογιστικούς πίνακες και του προεξοφλητικού επιτοκίου (άρθρο 52 του ν. 4826/2021). Για τον υπολογισμό της επικουρικής σύνταξης αναπηρίας, το υπόλοιπο του ατομικού λογαριασμού του ασφαλισμένου δεν μπορεί να υπολείπεται του κεφαλαίου που θα είχε συσσωρευτεί στην περίπτωση ασφαλισμένου στο Ταμείο με δεκαπέντε (15) έτη ασφάλισης και αποδοχές ίσες με τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό υπαλλήλου για πλήρη απασχόληση, όπως αυτός έχει διαμορφωθεί κατά την επέλευση του κινδύνου. Σε αντίθετη περίπτωση, η διαφορά καλύπτεται με μεταβίβαση από τον Κρατικό Προϋπολογισμό (άρθρο 54 του ν. 4826/2021).Τα ανωτέρω ισχύουν και για την σύνταξη λόγω θανάτου ασφαλισμένου (άρθρο 55 του ν. 4826/2021).
3) Για τους μετόχους του Μ.Τ.Π.Υ. το μηνιαίο μέρισμα, καθορίζεται ίσο με το άθροισμα (Μ = Μ.α + Μ.β) και αναλύεται ως εξής:
– του βασικού μισθού επί το χρόνο συμμετοχής στην ασφάλιση του Μ.Τ.Π.Υ., αναγόμενο σε έτη, επί τον ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης (Σ) σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο: Υπομέρισμα Μ.α = ΒΜ * ΧΣ * Σ,
– των λοιπών αποδοχών επί το χρόνο συμμετοχής στην ασφάλιση του Μ.Τ.Π.Υ., για τον οποίο διενεργήθηκε επί κάθε είδους των αποδοχών αυτών και αποδόθηκε στο Μ.Τ.Π.Υ. η προβλεπόμενη κράτηση 4,5 %, υπέρ του Μ.Τ.Π.Υ., αναγόμενο σε έτη, επί τον ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης (Σ), σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο (ο οποίος μπορεί να δημιουργήσει περισσότερα υπομερίσματα Μ. β. ανάλογα με το κατά περίπτωση επίδομα ή αποζημίωση): Υπομέρισμα Μ.β = ΛΑ * ΧΣ * Σ.
Από το έτος 2016 ο ετήσιος συντελεστής αναπλήρωσης έχει καθοριστεί σε 0,215 % (άρθρο 49 του π. δ. 422/1981), (www.mtpy.gr).
Ε) Παράλληλη Ασφάλιση
Οι διατάξεις που αφορούν α) στην παράλληλη ασφάλιση και απασχόληση (άρθρο 36 του ν. 4387/2016) και β) στην αξιοποίηση του χρόνου παράλληλης απασχόλησης και στον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης (άρθρο 36Α΄ του ν. 4387/2016), για τον Κλάδο κύριας σύνταξης του e-ΕΦΚΑ, εφαρμόζονται και για τους ασφαλισμένους των πρώην φορέων επικουρικής ασφάλισης εντός του e-ΕΦΚΑ.
ΣΤ) Επικουρική Σύνταξη με οφειλές στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e–EFKA .
Οι ασφαλισμένοι μπορούν να λάβουν επικουρική σύνταξη από τον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης e-ΕΦΚΑ ακόμη κι αν έχουν οφειλές με συμψηφισμό αυτών με τις επικουρικές συντάξεις που δικαιούνται από τον Κλάδο (άρθρο 46 του ν. 4670/2020).
Ζ) Διαδοχική ασφάλιση
Στις περιπτώσεις ασφάλισης σε περισσότερους του ενός ενταχθέντες στον κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ φορείς, για το συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου επικουρικής ασφάλισης εντός του Κλάδου, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 19 του ν. 4387/2016.
Κατ’ αναλογία εφαρμόζονται από τον Κλάδο Εφάπαξ Παροχών του e-ΕΦΚΑ οι διατάξεις του άρθρου 35 του ν. 4387/2016
για τη χορήγηση εφάπαξ παροχής με συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου εφάπαξ παροχής ασφάλισης, αποκλειστικά, εντός του κλάδου Εφάπαξ Παροχής του e-ΕΦΚΑ.
Όσον αφορά τους φορείς Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίου Δικαίου, που χορηγούν περιοδικές παροχές, βοηθήματα ή μερίσματα, ανεξάρτητα από το Υπουργείο που εποπτεύονται, υποχρεούνται να εφαρμόζουν τις κείμενες διατάξεις του ν. δ. 4202/1961, όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν. Ομοίως εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. δ. 4202/1961 από κάθε άλλου είδους Φορείς, ανεξάρτητα από την ονομασία και μορφή τους (π. χ. ν.π.ι.δ., κ.λ.π.), που χορηγούν περιοδικές παροχές, βοηθήματα ή μερίσματα, ανεξάρτητα και από το Υπουργείο που εποπτεύονται, εφόσον τα έσοδα αυτών από εργοδοτικές εισφορές, κοινωνικούς πόρους ή άλλες επιχορηγήσεις και παροχές υπερβαίνουν τα έσοδα από τις εισφορές των ασφαλισμένων.
Επιπλέον, οι διατάξεις του ν. δ. 4202/1961 εφαρμόζονται για τη χορήγηση εφάπαξ παροχής κατά τη θεμελίωση με διαδοχικό χρόνο ασφάλισης, από τους φορείς Εφάπαξ Παροχών.
Οι φορείς επαγγελματικής ασφάλισης και ειδικότερα τα Τ.Ε.Α.-ν.π.ι.δ. υποχρεωτικής ασφάλισης της παραγράφου 4 του άρθρου 36 του ν. 4052/2012, αναλόγως αν έχει διανυθεί χρόνος επαγγελματικής ασφάλισης ή μη σ’ αυτά, εφαρμόζουν, με τους υπόλοιπους επικουρικούς φορείς, είτε τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης του ν. δ. 4202/1961 σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν.4225/2014, είτε τις διατάξεις του συνυπολογισμού διαδοχικού χρόνου ασφάλισης του άρθρου 4 του ν.4225/2014.
ΑΠΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
https://ypergasias.gov.gr/koinoniki-asfalisi/syntaxeis/epikouriki-syntaxi/